در برق صنعتی، فازها همان توزیع بار هستند. برق تک فاز، یک مدار جریان متناوب و سینوسی AC به صورت دو سیم بوده و برق سه فاز نیز جریان متناوب AC به صورت سه سیم یا چهار سیم است. هرکدام از این برق های تک فاز و سه فاز کاربرد های متفاوتی دارند و در صنایع مختلفی از آن ها استفاده می شود. در این مقاله قصد داریم تا به تفاوت برق تک فاز و برق سه فاز بپردازیم.

برق تک فاز چیست؟

در برق تک فاز، ولتاژ تغذیه‌ای جریان برق به طور همزمان تغییر میابد. این ولتاژ در منازل مسکونی و صنایعی با وسعت کم استفاده می شود. توزیع برق در مدل تک فاز توسط سیم هایی همچون فاز و نول و خنثی جریان پیدا می کند که سیم های نول یا خنثی به عنوان مسیر برگشت جریان بوده و بار اصلی توسط سیم فاز حمل می شود. از آنجایی که وسایل منزل به مقدار کمی برق احتیاج دارند؛ بنابراین برق تک فاز برای رفع این احتیاجات بسیار مناسب است.

برق تک فاز در مصارف غیر صنعتی و برای منازل مسکونی استفاده می شود. به زبان ساده تر اگر بخواهیم بگوییم؛ همین برقی که در منازل ما در جریان بوده، از نوع تک فاز است. ولتاژ استاندارد برای برق تک فاز 220 ولت در نظر گرفته شده که این ولتاژ با قطع و وصل شدن مواجه خواهد شد. برای جلوگیری از قطع و وصل شدن جریان برق و همچنین تثبیت آن از دستگاهی به نام دستگاه استابلایزر استفاده می شود بنابراین شما با خرید دستگاه استابلایزر می توانید از بسیاری از نوسانات جلوگیری نمایید. فرکانس استاندارد برای برق های تک فاز 50 تا 60 هرتز بوده که برای مصارف روشنایی، حرارتی و موتور های الکترونیکی برای مصارف کوچک استفاده می شود.

جریان AC یا متناوب چیست؟

AC نوعی جریان برق است که جریان متناوبی داشته و جهت آن دائما در حال تغییر کردن است. اشکال موج‌ های AC مختلف بوده و به صورت مربع و مثلث می باشد. بیش ترین کاربرد جریان های متناوب در پریز برق است که همین کار موجب راحت بودن اتصال آن به نقاط مختلف می شود. بیش تر سیستم ها و وسایل خانگی موجود در منازل نیز از طریق جریان متناوب تغذیه می شوند. در برق تک فاز نیز نوعی جریان متناوب جاری بوده که این جریان موجب تفاوت برق تک فاز و برق سه فاز می شود.

در مقابل جریان متناوب، جریان مستقیم یا DC قرار دارد که از باتری، دینام، سلول های خورشیدی و...تغذیه می شوند. باید توجه داشته باشیم که جریان متناوب یا AC توسط دستگاه متناوب ساز تشکیل می شود. این دستگاه به عنوان یک ژنراتور، برق تولید کرده، از قطع شدن جریان برق جلوگیری می کند و موجب تناوبی ماندن جریان برق می شود.

استابلایزر چیست؟ و تفاوت آن در برق تک فاز و برق سه فاز چیست؟

دستگاه استابلایزر می ‌تواند کاهش یا افزایش ولتاژ برق را جبران کند و ولتاژ دقیق و استانداردی را در اختیار تجهیزات برقی قرار دهد. بدین ترتیب به وسایل برقی شما هیچ آسیبی وارد نخواهد شد. در واقع استابلایزر از نوسان های ناگهانی یا غیرمنتظره در وسایل جلوگیری کرده و یک جریان بدون نقص و ایرادی را در اختیار وسایل برقی قرار می دهد.

اگر بخواهیم در خصوص استابلایزر و تفاوت برق تک فاز و سه فاز صحبت کنیم؛ باید بگوییم که استابلایزر سه فاز مانند دیگر دستگاه های استابلایزر، دارای مدار کنترل الکتریکی مخصوصی بوده که موجب کنترل و تثبیت کردن ولتاژ می شود. استابلایزر سه فاز ولتاژ حدودا تا 450 ولت را دریافت و‌ ولتاژ 380 را تثبیت می کند. در آخر این مقدار ولتاژ را در اختیار دستگاه قرار می دهد. در حالی که این مقدار برای استابلایزر تک فاز کم تر است.
برای ایمنی و حفاظت از وسایل خانگی از استابلایزر تک فاز استفاده می شود. در حالی که در صنایع بزرگ و کارخانه هایی که تجهیزات برقی بزرگ تر استفاده می شود؛ استابلایزر تک فاز جوابگو نیست و استابلایزر سه فاز مورد استفاده قرار می گیرد.

در نهایت باید بدانید که استابلایزرها به دو دسته ی استابلایزر آنالوگ و استابلایزر دیجیتال تقسیم می شوند. برای دریافت اطلاعات تخصصی بیشتر درباره تفاوت استابلایزر دیجیتال یا آنالوگ نیز می توانید روی لینک مربوطه کلیک کرده و اطلاعات جامعی درمورد انواع استابلایزر کسب نمایید.

برق تک فاز چیست؟ و چه تفاوتی با برق سه فاز دارد؟

همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم برقی که امروزه در خانه های ما مورد استفاده قرار می گیرد؛ برق تک فاز است. مهم ترین تفاوت برق تک فاز و برق سه فاز در تداوم توزیع انرژی بین آن ها است. به دلیل فراز و نشیب های ولتاژ، یک منبع جریان تک فاز نمی تواند توزیع انرژی در منبع سه فاز را حفظ کند. زیرا جریان سه فاز به صورت ثابت و تداوم بیش تری جریان پیدا می کند.

برق سه فاز چیست؟ و تفاوت آن با برق تک فاز

با جریان برق سه فاز در دستگاه، سه سرویس برق جداگانه به دستگاه می رسد. هر کدام از این جریان ها می تواند به حداکثر ولتاژ برسد و دوباره از هم جدا شود. هر کدام از سه جریان برق توسط سه کنداکتور مختلف وارد یک سیستم می شود که جریان هرکدام از فازها 120 درجه با یکدیگر اختلاف دارند. از این جریان برق برای کارخانه های صنعتی و کارگاه های بزرگ استفاده می شود که همین مورد از تفاوت برق تک فاز و برق سه فاز محسوب می شود. به طور کلی ولتاژ در برق سه فاز ثابت می شود ولی هیچ گاه به صفر نمی رسد.

مزایا و معایب برق سه فاز و تک فاز

هر کدام از برق های تک فاز و سه فاز دارای مزیت هایی هستند. همچنین برق سه فاز مزیت هایی بر برق تک فاز دارد. به طور مثال توان برق سه فاز نسبت به برق تک فاز بیش تر بوده و این توان به صورت ثابت است. ولی برق تک فاز توان ثابتی ندارد و توان آن مربوط به زمان و دوره خاصی می باشد.

همچنین برق سه فاز نسبت به برق تک فاز اقتصادی تر است. اندازه دستگاهی که با سیستم سه فاز کار می کند؛ کم تر از دستگاهی است که از سیستم تک فاز تغذیه می کند و دارای امتیاز خروجی یکسان است. در برق سه فاز افت ولتاژ کم تری نسبت به برق تک فاز اتفاق می افتد. کارایی دستگاه و لوازم برق سه فاز بیش تر از ماشین های تک فاز است.

یکی از معایبی که برق های سه فاز دارند؛ این است که خطر برق گرفتگی بالایی داشته و این خطر در برابر برق تک فاز بسیار بالا تر است. نکته قابل توجه اینجاست که خطر برق گرفتگی در برق تک فاز نیز به خودی خود بسیار خطرناک است و این خطر در برق سه فاز بسیار بیش تر می شود.

کاربرد های برق سه فاز و تک فاز

همانطور که گفتیم تفاوت برق تک فاز و برق سه فاز موجب شده تا کاربرد آن ها نیز متفاوت باشد. معمولا با توجه به ویژگی های برق تک فاز در مراکز شهری، مسکونی، تجاری و ... مورد استفاده قرار می گیرد. اما اگر همین ساختمان های مسکونی و اداری دارای آسانسور باشند؛ از برق سه فاز استفاده می کنند.
در مراکز صنعتی و کارخانه ها که نیاز به برقی قدرتمند است؛ از برق سه فاز به جای برق تک فاز استفاده می شود. این تفاوت، اثر چشمگیری در عملکرد دستگاه ها خواهد گذاشت. زیرا می تواند در خروجی این مراکز نیز تفاوت ایجاد کند.

سخن پایانی

در این مقاله از آی تی اهورا ، تفاوت برق تک فاز و برق سه فاز را گفته ایم. برق تک فاز و سه فاز از جریان های متداول در صنعت هستند که کاربرد های بسیار زیادی دارند. برق تک فاز جریان متناوبی است که برای مصارف خانگی و کوچک استفاده می شود. همچنین برای جلوگیری از قطع و وصل این ولتاژ از دستگاه استابلایزر تک فاز استفاده می شود. در برق سه فاز، سه جریان وارد یک کنداکتور شده که هر سه جریان 120 درجه با یکدیگر تفاوت دارند. از این جریان نیز برای مصارف صنعتی و بزرگ استفاده می شود.